Bilmukabele' nin Hikâyesi

Şimdi çoğunuz sanmıştır ki bu bilmukâbele kelimesi işte ne bileyim Arapça, Farsça kökenlidir, dilimize giren milyon tane yabancı sözcükten biridir. Uzun süren düşüncelerim ve kararlarım sonucunda bu sözcüğün gerçek öyküsünü kafamda tasarlayabildim.

Efendime söyliyeyim seneler öncesiydi hayal meyal hatırlarım 94 senesi sanırsam, karlı bir kış yaşıyoruz Antalya' da olsak bile. Neyse ligin ara dönemleri tüm büyükler Antalyaspor dahil transfer derdinde, bildiğiniz gibi değil o zaman, o da 3 büyükten biri, daha Galatasaray' ın 2. ligde olduğu yıllar pek çoğunuz hatırlamazsınız, çünkü sonrasında bir göz boyama devri oldu bahsettiğim takımın kupadır carttır curttur falan her neyse.

İşte bu ara sezonda Antalyaspor transfer bombasını patlatmak üzere olduğu haberlerini verdi, siyahi bir afrikalı futbolcu alacaklarını bunu da defans hattının sağına doğru (şimdilerde sağ bek diyorlar o zamanlar sağ cenab hattı müdafun derlerdi) alacaklarını bu sayede sadece çok gol atan bir takım olmanın yanısıra gol yemeyen de bir takım olacaklarını söylüyorlardı. Fısıltılar bunla da sınırlı kalmıyor, bu oyuncunun kanat organizasyonlarında da hünerli ve bir o kadar da koşucu olduğunu söylüyorlardı. Gel vakit git vakit oyuncumuz geldi.

Oyuncunun adıydı Bilmukabele (alıştığınızı gibi sesleri uzatarak değil kısa kısa okursanız anlayacaksınız) ki hakikaten siyahi ve koşucu kılıklıydı. Öyle olurdu ki spotların aydınlatamadığı kara bir gölge gibi konuk takımın golcülerine yapışır adamlar bezene kadar da bırakmazdı peşlerini bu Seyşel Adaları' ndan gelen cengaver. Baktılar ki Bilmukabele hem hızlı hem kanatlarda başarılı, kendisini defansın sağından orta sahanın sağ ilersine almayı düşündüler, aldılarda.

Soğukkanlı karakteriyle bir anda ligin en asistçi (yani en çok gol pası veren futbolcusu olmuştu) ki bu ünvanı 5 maçta kazanmış takımına 29 gol attırmıştı. Bunların 28 tanesinin gol pasını vermişken bir tanesinde yavaş kalan forvet sebebiyle gol pası niyetiyle vurduğu top fileleri havalandırmıştır.

Hasılı kelâm aslında bu bilmuâbele kelimesinin dilimize yerleşme sebebi de Bilmukabele isimli bu siyahi oyuncunun verdiği bu gol pasları ve ziyadesiyle güzel yaptığı duvar paslaşması tekniğidir. Bu oyuncumuza gol yolunda ilerleyen ama önüne bir karşı takım defansı dikilen ileri forvetimiz ne zaman pasını verse Bilmukabele topu serin kanlı bir bilek hareketiyle arkadaşının koşu yolune ve defans oyuncusunun erişemeyeceği bir yere atar ve tekrar topu alan forvet arkadaşa bir tek topa düzgünce dokunmak kalırdı. Yani bir V harfi hayal edin alttaki sivri köşe de duran Bilmukabele ise üstteki soldaki uçtaki pası veren futbolcu üçgen oluşturucasına koşup sağ üst köşeye geçiyor ve bu sırada Bilmukabele de topu ona doğru yolluyor.

Dönemin spor sunucuları dahi forvetlerin isimlerinden ziyade bu şık paslarıyla ünlenen siyahi oyuncunun ismini bağırırlardı gol sonrası. Önce derlerdi "Gooooooooooğğğllll" ve ardından eklerlerdi "Bilmukaaaaabeeeeleeeeee" diye.

Neticede bu futbol hareketini (duvar pası dediğimiz olgu) gözünüzün önüne getirince size bir top atılıyor ve siz onu en yararlı şekilde size atana geri atıyorsunuz. İşte dönemin Antalya yerlileri bu oyuncudan etkilenerek ne zaman kendilerine hoş bir laf dense, teşekkür edilse ya da nazik bir kelam duysalar hemen Bilmukabele derlerdi, hani "o sizin güzelliğiniz" dercesine aynı lafı size geri veriyorum manasında bazı şakacı ihtiyarlar da aynı devrin spor spikerleri gibi bu ismi uzatıp bozarak Bilmukaaabele derlerdi.

Böylece yavaş yavaş bu kelime kalıplaştı ama herkes hikayesini az çok bilirdi; Antalyalı futbolu da severdi zaten portakalı sevdiği kadar. O dönemde "Antalyalıları dünya vatandaşı yapıyoruz" adlı bir kampanyanın başlatılmasıyla birlikte Antalya' da yaşayan tüm herkes şehri terkedip dünyanın başka şehirlerine yerleşti, bu herkese dahil olamayanlar ise yaşlılar, çok ufak çocuklar ve hamile kadınlardı her zamanki gibi. Öyle bir fırsattı ki dünya vatandaşı olmak; kocaları onları bu halleriyel bırakıp gitmişti yeni memleketlerine. Gel zaman git zaman yeni kuşak yaşlı dedelerin ninelerin ellerine doğdu. Yaşlıların hafızası zayıf olur ama torunlarıyla ya da herhangi bir bebekle konuşmayı da bir o kadar çok severler.

Bu torun dede diyaloglarında dedeler torunları büyüdükçe hikayesini tam hatırlamsalarda onları gülümseten bir kelime kullanıyorlardı. Torunu hapşuran dedeye çok yaşa deyince torun, dede bir anda bilmukaabele (bilmukâbele) deyiveriyordu. İşte o torunlar hikayesini bilmeden de olsa bu kelimenin "al benden de o kadar" anlamına gelen hatta "benim için ne diliyorsan senin için de gerçekleşsin bu dileklerin" anlamlarına bile gelebilen bir kelime olduğunu kavramışlardı.

2005 ve 2004 ve 2006 senelerinde artık büyüyen bu çocuklar (torunlar ve bebekler) kazandıkları üniversiteler ile Türkiye' nin farklı coğrafyalarına dağılınca bu kelime de 2-3 senede yayılabildiği kadar büyük bir hızla Türkiye' ye yayılmıştır.

Diyeceğim o ki şimdi üzerinden çok fazla yıl geçmese de Bilmukabele' yi (futbolcuyu yani) hatırlayacak ama Antalya' da yaşayan neredeyse kimse kalmamış, dünya vatandaşı olanlar da yurt dışında yaşadıkları şehirlerde başka kelimeler bulmuş eskilerini unutmuştur. Bu kelimeyi tek kullanan nesil olan benim neslim ise ben hariç anlamını bilmeksizin kullanıyorlardır. Halbuki bencileyin azcık oturulup kafa yorulsa bağlantılar birleştirilse bulunacak bir kelimedir, isimdir.

Ajan Mulder' ın da (The X Files) sık sık dediği gibi futbol sever ve sevmez arkadaşlarım "Truth is out there..." Ben sizi elimden geldiğince oralara bir yerlere götürmeye çalıştım ama artık inanmazsanız da kendiniz kaybedersiniz.

* Bilogır buluşması var katılmak istiyorum tıpkı karnaval gibi.
* Sanırım last fm baya güzel bir şey teşekkürler Ekin Hanım.